Mobbing jako patologiczne zjawisko w zarządzaniu zasobami ludzkimi
Description:... W ostatnich latach badacze stosunków międzyludzkich oraz procesów kierowania ludźmi w organizacjach wyodrębnili szczególny rodzaj konfliktu w miejscu pracy i nazwali go mobbingiem. Mobbing stał się przedmiotem badań naukowych, jak również całkiem modnym tematem artykułów o charakterze publicystycznym, a w kilku krajach zachodnich jest już przedmiotem regulacji prawnych i penalizacji. Ogólnie rzecz biorąc, mobbing określa się jako długotrwałe nękanie, dokuczanie, poniżanie, straszenie wybranej osoby przez jej współpracowników lub przełożonego. Tego rodzaju szykany i wynikający z nich stres, powodujący nawet pogorszenie stanu zdrowia pracownika i długotrwałe absencje w pracy jest zjawiskiem istniejącym od dawna, jednakże w ostatnich latach w krajach, w których respektuje się prawa człowieka, postanowiono walczyć z tą patologią. Na forum organizacji międzynarodowych mobbing został uznany za jeden z czynników ryzyka zawodowego na równi z ryzykiem wynikającym z fizycznego środowiska pracy takich, jak: zapylenie, hałas oraz inne czynniki powodujące zagrożenie zdrowia pracownika. Mobbing jest więc nowo uznanym czynnikiem ryzyka zawodowego, wynikającym ze środowiska społecznego.
Problem mobbingu, opisywanie jego przejawów, demaskowanie metod działania, rozpoznawanie przyczyn zjawiska, ujawnianie skutków oraz profilaktyka antymobbingowa ma w konsekwencji dużą doniosłość społeczną.
Celem niniejszej pracy poświęconej problematyce mobbingu jako patologicznego zjawiska w zarządzaniu personelem jest wyjaśnienie samego pojęcia, określenie istotnych cech, przyczyn i skutków zjawiska, przedstawienie jego aspektów prawnych oraz opisanie form jego zwalczania i poradnictwa ofiarom prześladowań, ze szczególnym uwzględnieniem roli organizujących się w Polsce stowarzyszeń antymobbingowych, a ponadto podsumowanie aktualnego stanu wiedzy na temat przemocy w pracy.
Oprócz tego w pracy zostanie wykazane, iż mobbing wpływa niekorzystnie na jego ofiary, a ponadto bardzo negatywnie oddziałuje na relacje międzyludzkie, powodując znaczne straty w sferze psychiki i życia społecznego oraz wymierne straty ekonomiczne. Praca składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział pierwszy stanowi wprowadzenie do problematyki mobbingu. Przedstawia teoretyczną płaszczyznę tego problemu: definicje pojęcia mobbingu, charakterystykę działań składających się na mobbing oraz ukazanie poszczególnych faz mobbingu. Rozdział drugi przybliża najważniejsze czynniki sprzyjające rozwojowi mobbingu. Chodzi tu o takie czynniki, jak: stres zawodowy, niewłaściwe sposoby komunikacji interpersonalnej, brak kontroli nad emocjami podczas rozmowy oraz postawa wobec czynnego lub biernego ataku ze strony przełożonego.
Rozdział trzeci poświęcony jest prawnym aspektom stosowania mobbingu, który od 1 stycznia 2004 r. jest instytucją uregulowaną prawnie. Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła bowiem definicję mobbingu, przyznane zostały jednocześnie roszczenia osobie poszkodowanej. Ofiara mobbingu jednak chroniona jest też przez prawo cywilne. W rozdziale tym omówiono nie tylko uregulowanie mobbingu w Kodeksie pracy, lecz również ochronę dóbr osobistych pracowników, zakres oraz procesowe możliwości dochodzenia roszczeń przysługujących ofiarom mobbingu. Przeanalizowano także ujęcie mobbingu przez przepisy prawa karnego.
Rozdział czwarty podejmuje problem zwalczania mobbingu. Walka z mobbingiem jest w interesie wszystkich - państwa, gospodarki, firm i pracodawców, związków zawodowych i organizacji społecznych oraz oczywiście pracowników. Ale żeby skutecznie walczyć z mobbingiem, trzeba zrozumieć jego charakter, przyczyny i skutki, nauczyć się go rozpoznawać, a przede wszystkim przełamać barierę milczenia wokół tego zjawiska, milczenia podobnego, jakie towarzyszyło przez lata wojskowej „fali”. W konsekwencji trzeba też zapewne stworzyć rozwiązania prawne, które skutecznie będą wspomagały walkę z terrorem w pracy. W rozdziale tym zwrócono uwagę przede wszystkim na przeciwdziałanie mobbingowi w sferze zarządzania organizacją, psychologiczne sposoby obrony przed mobbingiem, jak również na społeczne sposoby walki z mobbingiem.
W piątym, ostatnim rozdziale pracy, zaprezentowane zostały wynik badań ankietowych na temat zjawiska mobbingu.
Przy pisaniu pracy wykorzystane zostały przede wszystkim monografie oraz artykuły poświęcone problematyce mobbingu. Należy podkreślić, iż w naszym kraju nie ma jeszcze zbyt obszernej literatury dotyczącej zagadnień związanych z mobbingiem, choć w ostatnich latach można odnotować pojawienie się kilku ciekawych pozycji. Ponadto w rozdziale trzecim wykorzystana została literatura z dziedziny prawa cywilnego, prawa pracy oraz prawa karnego. Z kolei do napisania rozdziału piątego posłużyły wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w moim miejscu pracy.
Show description