İSMAİL BEŞİKCİ VAKFI YAYINLARI
KÜRT TARİHİ DERGİSİ 48. SAYI
İletişim Adresi: Kuloğlu Mah. İstiklal Cad. Ayhan Işık Sok. No: 21/3 Beyoğlu / İstanbul
Tel 0212 245 81 43 / GSM 0541 391 81 49
E-mail kurttarihi2017@gmail.com / www.kurttarihidergisi.com
Sertifika No: 45255
SAYI 48 TARİH Nisan-Mayıs-Haziran 2022
***
İÇİNDEKİLER
* 1914 TARİHLİ “QOMÎTA KURD”ÜN MÜHRÜ VE BEDİRHANZADE ABDÜRREZAK’IN MÜCADELESİ / M. MALMÎSANIJ
* CIMAET DİSTRÊ Û GOVENDÊ DİGERÎNE (KOMÊN KİLAM Û REQASÊ Lİ SOVYETÊ) / ROHAT ALAKOM
* ETNİSİTE, İNANÇ VE KÜLTÜR BAKIMINDAN HAKKARİ NASTURİLERİ VE KÜRTLERLE İLİŞKİLERİ / ENGİN KORKMAZ
* DİYARBAKIR KELDANİLERİ / MEHMET ŞİMŞEK
* SÜRYANİ HARFLİ TÜRKÇE YAZILMIŞ GAZETELERDE DİYARBAKIR / MEHMET ŞİMŞEK
* DENGBÊJÊ DENGBÊJAN YÊ RADYOYA YÊRÊVANÊ: REŞÎDÊ BASO / NİHAT GÜLTEKİN
* 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA KÜRT MİLLİYETÇİ SÖYLEMİNE BİR ÖRNEK EMİR BEDİRHAN / VAHAP COŞKUN
***
48. sayıda sadece üç yazıdan oluşsa da bir dosyamız var. Zamanında Kürdistan ve civarında etkili olmuş ancak bugün hem varlıkları hem de izleri kaybolmaya yüz tutmuş üç etno-dinsel grupla ilgili birer yazı yer alıyor bu az yazılı dosyada. Mehmet Şimşek Diyarbakır Keldanileri ve Süryanileri, Engin Korkmaz da Hakkari Nasturileri üzerine yazdı. Mehmet Şimşek’in Diyarbakır Keldanileri yazısı hem Keldaniliğin ortaya çıkışına hem de Keldaniliğin Diyarbakır ve havalisindeki neredeyse bin senelik tarihine dair kapsamlı bir akademik çalışma niteliğinde. Engin Korkmaz’ın Hakkari Nasturileri yazısı da benzer nitelikte bir akademik çalışma. Korkmaz da hem Nasturiliğin dinsel kökenlerine eğiliyor hem de Nasturilerin Hakkari civarına yerleşmelerini ve burada yüzyılları bulan tarihlerini konu ediniyor. Mehmet Şimşek’in ikinci yazısı ise Süryanilerle ilgili. Şimşek Diyarbakır’da Ermenilerden sonraki ikinci büyük Hrıstiyan cemaati oluşturan Süryanilerin matbaayla tanışmalarını ve yayımladıkları Kevkeb Medınho ve Şifuro gazetelerini ele alıyor.
48. sayıda az bilinen Qomita Kurdan’la ilgili de önemli bir yazı var. Kürt Çalışmalarının önemli isimlerinden M. Malmîsanij’ın Qomita Kurdan yazısı yakın dönem Kürt hareketinin ve bu hareketin önemli uzuvlarından olmuş Bedirhan ailesinin 20. yüzyıl başındaki siyasi vizyonlarının kapsamıyla ilgili tartışmaya önemli bir katkı sunuyor. Vahap Coşkun’un 2007 yılında BGST yayınlarınca yayımlanan Emir Bedirhan kitabıyla ilgili yazısı da aynı minvalde düşünülebilir. Bir dönem Jön Türklerle çalışmış, Kürdistan Azm-i Kavi Derneği mensubu Ahmed Râmiz tarafından kaleme alınan bu çalışma Bedirhanlar ve Kürt milliyetçiliği üzerine yapılmış ilk çalışmalardan biri olması hasebiyle özel bir öneme sahip.
Biri Sovyet Kürtleri’nin dans ve müzik grupları diğeri de Dengbêj Reşîdê Baso üzerine iki de Kürtçe yazı yer alıyor bu sayıda. Rohat Alakom’un “Cimaet distrê û govendê digerîne (Komên kilam û reqasê li Sovyetê)” başlıklı yazısı Sovyetler Birliği döneminde Ermenistan ve diğer Kafkas Kürtleri’nin dans ve müzik grupları ile bu grupların katıldığı festival ve etkinliklerde gösterdiği başarılar üzerine. Alakom dans ve müzik grupları hakkında Rêya Teze gazetesi sayfalarında yer alan haberlerin izini sürerek çok kıymetli bilgileri bizlerle paylaşıyor. Nihat Gültekin’in yazısı ise aile kökleri Kars’a uzanan ancak 1926’da Sovyetler Birliği Ermenistanı’nda dünyaya gelen ve meşhur Erivan Radyosu dengbêjlerinden dengbêj Rêşîdê Baso’nun hayatı hakkında.
49. sayıda buluşmak üzere...