Türkiye’de görev yapan Ağrılı akademisyenlerle
ilgili ilk saha çalışmasını 2014 yılında yapmıştık. O
zaman 3-5 profesör tespit etmiştik. Konu üzerinde
yaptığımız çalışmalar, 2015 yılında bir çalıştaya
dönüştü. Ağrı Kültür Dernekleri Federasyonu
tarafından Çankaya Üniversitesi’nde yapılan ve
Türkiye’de bir ilk olan Ağrılı Akademisyenler
Çalıştayı’nda Prof. Dr. İlyas Doğan, Prof. Dr. Mehmet
Arslan, Prof. Dr. Mehmet Yüce, Prof. Dr. İlhan Kaya,
Prof. Dr. Ali Çelikkaya gibi birçok akademisyen
konuyla ilgili görüş ve düşüncelerini dile getirdiler.
“Ekonomik ve Sosyal Boyutlarıyla Ağrı’nın
Sorunları ve Çözüm Önerileri” başlıklı ikinci
çalıştayımızıbir yıl sonra 3 Mayıs 2016’da Ankara’da
gerçekleştirdik. Benim de katıldığım ve üç oturum
şeklinde yapılan çalıştayda; Prof. Dr. İlyas Doğan,
Prof. Dr. Mehmet Hakkı Alma, Prof. Dr. Seyfettin
Erdoğan, Prof. Dr. Mehmet Aslan, Prof. Dr. Abdullah
Kaya, Prof. Dr. Halit Demir, Prof. Dr. İlhan Kaya, Doç. Dr. Atilla Durmuş, İdris Yaşar ve Dr.
Mehmet Ali Bilgili birer sunum yaptılar. Bu çalıştay vesilesiyle öğretim üyesi sayımızın ellilere
vardığını görmek bizleri oldukça sevindirdi.
Tabii bu çabalarımızın amacı hem Ağrılı akademisyenleri bir araya getirmek hem
de var olan mevcut problemlere bilim dünyasının penceresinden az da olsa bir ışık
tutmaktı. Dönemin Valisi Musa Işın’ın da katıldığı çalıştayda çözüm önerileriyle ilgili
raporlarımızı ilgili mercilere sunmuştuk.
Ağrılı akademisyenleri tespit etmek ve memleketin sorunlarına bilim insanlarının
penceresinden bakmak adına çıktığımız yolda bugün akademisyen sayımızın 200’e
yaklaşması bizler için oldukça sevindiricidir. Bu anlamda bize katkı sunan Ağrı Kültür
Dernekleri Federasyonu ile Ağrı Birlik Platformu’na ve emeği geçen herkese teşekkür
etmeyi bir borç bilirim. 1995 yılında yaptığımız ilk çalıştayın Sonuç Bildirgesi’nde
geçen; “Bugün sayıları 20’yi aşan Ağrılı profesörlerin çok daha fazla olduklarına
inanmaktayız. Diğer taraftan doçent, yardımcı doçent veya doktora unvanlı kişilerle
bu sayının artması en büyük temennimizdir.” sözünü hatırlattığımda sevincimizin
ne kadar anlamlı olduğu daha da anlaşılacaktır. Yine söz konusu çalıştayda, “Ağrılı
akademisyenlerin bir araya gelmeleri ve Ağrı’ya hizmet etmeleri kentin geleceği ve örgütlü
çalışma adına oldukça önemlidir.” sözü de eldeki çalışmamızın önemini ortaya
koymaktadır.
Bugün, Ağrılı akademisyenlerin 200’e ulaştığını tespit etmek de Ağrılı Akademisyenler
Platformu isimli kurduğumuz bir whatsapp grubu sayesinde oldu. Elinizdeki
bu kitap da grup üyeleriyle yapmış olduğumuz istişareler sonucunda ortaya çıktı. Ağrı
/ Akademik Makaleler adlı kitap, tamamen grup üyelerinin yayınlanmış / yayınlanmamış
makalelerinden oluşmaktadır. Alanında ilk olan bu çalışmamızın birincisinde
Ağrılı akademisyenlerin Ağrı’yla ilgili yedi bilimsel makalesi yer almaktadır.
Kitaptaki ilk çalışma, Prof. Dr. Faruk KAYA imzalı “Doğu Anadolu Karasal İkliminin
Belirgin Olarak Yaşandığı Yörelerden Biri Olan Ağrı İlinin İklim Özellikleri” adlı makaledir.
Makalede; Ağrı ilinin sert iklim özellikleri ayrıntılı tablo ve grafiklerle sunulmuş ve
bu karasal iklimin yöre insanı üzerindeki etkileri bilimsel verilerle ele alınmıştır.
Dr. Öğr. Üyesi Ömer ÇINAR tarafından kaleme alınan “Ağrı İlinin Sağlık Profili”
isimli çalışma, Ağrı’nın sağlıktaki durumunu bazı illerle karşılaştırmalı olarak ele alan
kapsamlı bir makaledir. Çalışmada, sağlıkta ulaşılan refâhın ideal seviyesine de atıflar
yapılarak ülkemizde son yıllarda büyük ilerleme kaydedilen sağlık hizmetlerinin Ağrı
iline yansımaları incelenmiştir.
Kitabın üçüncü çalışması, Dr. Öğrt. Üyesi Mehmet Seyid GEÇİT’in “Medrese Eğitiminde
Yeni Bir Teklif: Molla Musa El-Celâlî Örneği” ismini taşımaktadır. Yazar, makalesini;
Ağrı tarihinde önemli yeri olan Molla Musa El-Celâlî’nin medreselerde uyguladığı
eğitim modelinin günümüze uygulanabilirliği tartışması merkezinde şekillendirmektedir.
Bu bağlamda bahsi geçen eğitim modelindeki normal ve ileri düzeyde öğretilmesi
gereken dini bilimleri detaylı başlıklar halinde sıralayıp değerlendirmiştir.
Ağrı’nın atletizmdeki yerini Türk spor tarihi üzerinden ele alan “Ağrı’da Atletizm:
Tarihi ve Türk Sporundaki Yeri” adlı çalışma; Prof. Dr. Orhan ÇINAR ile Doç. Dr. Metin
BAYRAM ortaklığında yürütülmüştür. Ağrı’nın atletizme ve Türk sporuna olan katkıları
tarihsel süreç içinde gözlenmiş ve Ağrılıların bu konudaki ilgisinden de bahsedilmiştir.
Sonuç kısmında ise, atletizmin yeni nesile sevdirilmesi için çeşitli çözüm önerileri sunulmuştur.
Kitaptaki diğer makale, “Molla Musa Celâlî ve Kürtçe Mevlit Üzerindeki Şerh Çalışması”
dır. Doç. Dr. M. Salih GEÇİT’in yaptığı şerh çalışması¸Ağrı-Doğubeyazıt’ta medrese
eğitimi alan Molla Musa Celâlî’nin ilimle geçen hayatına ve yazdığı kitaplara odaklanmaktadır.
Çalışma temelde Celâlî Hoca’nın yaklaşımlarıyla “Kürtçe Mevlid”in tasavvufî,
ilmî ve tarihî bakış açılarıyla ayrıntılı bir tahlilini sunmaktadır.
Doç. Dr. Mustafa AYDEMİR’in “Saragöl Romanında Feodal Yapı ve Beylik Düzeninin
Sorgulanması” adlı çalışması Ağrılı yazar Ömer Polat’ın söz konusu romanı üzerinden
bir grup köylünün feodal yapıya başkaldırısını ele alır. Yazarın edebi yönü hakkında
bilgi veren Aydemir, okuyucunun dikkatini roman ve romandaki karakterler üzerinden
köy yaşantısına, feodal yapı ve beylik düzeni arasındaki çatışmalara çeker.
Kitabın son çalışması, Doğubeyazıt’ın tarihsel süreçte geçirdiği sosyal değişimi ele
alan “Tarihsel Süreç İçerisinde Doğubeyazıt Kentinin Yapısal ve Demografik Gelişimi”
isimli makaledir. Prof. Dr. Faruk ALAEDDİNOĞLU ve Yılmaz DEMİR’in birlikte kaleme
aldıkları makale; Doğubeyazıt’ın geçirdiği tarihi ve demografik değişimi çeşitli fotoğraf,
harita ve tablolarla da göstermektedir.
Tüm bu kıymetli makaleleri bizlere gönderen ve ilk kitabın yayınlanmasına vesile
olan değerli Ağrılı akademisyenlere, kitabın ücretsiz basılmasını üstlenen Hiperyayın’ın
değerli temsilcilerine ve dizgi, tasarım, kapak işlerini üstlenen asistanım Ümit Oğur’a
teşekkürü bir borç bilirim.