Cenab-ı Hak Kur’an-i Kerimde dil ile ilgili; “O’nun (varlık)
delillerinden biri de dillerinizin değişik olmasıdır (ihtilafu
elsinetikum). Şüphesiz bunda bilenler için (alınacak) dersler
vardır.” (Rum, 22)
Dil, duygu ve düşüncemizi karşı tarafa iletmede en etkili
araçlardandır. Dilin ana temellerini sözcükler ve cümleler oluşturmaktadır.
Dil insanlar arası iletişimi sağlayan bir duyu
organıdır. İnsanlar, dil sayesinde konuşur, anlaşır, derdini
anlatır, duygularını ifade eder ve iletişim kurarlar.
Din ise, insanların dünya ve ahiret mutluluğunu sağlayan,
Allah tarafından vaaz edilen (İslami açıdan), ilahi kurallar bütünüdür.
İnsanlar inandıkları dini konuştukları dil ile öğrenir.
Konuştukları dil ile de öğretir. Konuştukları dil ile dua ederler.
Yine insanlar, inandıkları dinin ibadetlerini konuştukları dil
ile isimlendirirler. İnandıkları dinin vaaz ettiği kavramları
kendi dilleri ile adlandırırlar. İnandıkları dinin şiarlarını, dini
mekânlarını kendi diller ile isimlendirirler.
İslam dininin ana kaynağı olan Kur’ân-ı Kerim’i doğru
anlayabilmenin en önemli temel kaynağı Arap dilidir. Zira
Allah, dininin temel kaynağı olan yüce kitabımız Kur’ân-ı
Kerim’in son elçisi Hz. Muhammed (s.a.v)’e içinde yaşadığı
topluluğun dili olan Arapça olarak indirmiştir. Kur’ân-ı Kerim’in
kendisiyle inzal olduğu Arap dili ise, dil aileleri içinde Sami
dillerin arasında yer almaktadır. İslam dininden önce Arapça,
Arapların konuştuğu bir dil olmanın yanı sıra belagat ve fesahat
açısında ulaşa bilecek en zirve seviyeye ulaşmış bir dil
olarak diğer Sami diller arasında yer almaktadır.
Arapça olarak inen Kur’an, vermek istediği mesajları dil
üzerinden vermektedir. Kur’an’ın vermek istediği mesaj için kullandığı kavramlara bazen yeni anlamlar yüklemekte bezende
sözlük anlamından çok terim anlamına dikkat çekmektedir.
Kavramlar elbise gibidir verilmek istenen mesajı güzel ve
anlaşılır kılarlar. Kur’an, mesajını verirken kavramların bazı
anlamlarını ön plana çıkarmaktadır. Bundan dolayı da farklı
dönemlerde kavramların farklı anlamları ön plana çıkmaktadır.
Kavramların zaman içerisinde farklı anlamların ön plana
çıkmasında en önemli etkenlerden bir tanesi de din’dir. Çünkü
din’in vermek istediği mesaja göre veya ortaya çıkan probleme
sunduğu çözümü dil aracını kullanarak vermektedir. Bu da
din’in dili şekillendirmesini etkilemektedir. Zira din’in mesajını
ulaştırmada vazgeçilmez araç dil’dir. Dil ne derece iyi
kullanılırsa verilmek istenen mesaj da o derece hedef kitleye
varmaktadır. Bura da önemli nokta din dilinin inşası olmalıdır.
Çünkü dil dini mesajı vermede vazgeçilmez araç olduğu gibi
din ve dini argümanlar da dil’in şekillenmesinde vazgeçilmezdir.
Din, dil’i besler. Dil, din’i destekler.
Bu kitap, 30.11.2018 tarihinde Iğdır Üniversitesin de düzenlenen
Uluslararası Din ve Dil Sempozyumunda sunulan
bildirilerin arasından seçilerek tekrar gözden geçirilmiş ve
gerekli düzenlemeler yapılmıştır.